Barokowy kościół Paulinów, dominujący nad Starym i Nowym Miastem od ponad trzech stuleci, znajduje się przy ulicy Długiej. Świątynia pod wezwaniem Świętego Ducha jest obiektem intensywnych prac renowacyjnych, wspieranych przez miejskie fundusze na tę celowość.

W miejscu, gdzie obecnie góruje świątynia ojców paulinów, już w XIV wieku znajdował się drewniany kościół oraz pierwszy szpital w Warszawie. Oba te budynki zostały zniszczone podczas potopu szwedzkiego, a ich pozostałości wraz z przyległymi terenami król Jan Kazimierz ofiarował paulinom w 1662 roku jako wyraz wdzięczności za ich działania podczas obrony Jasnej Góry.

Dopiero po potopie szwedzkim, między 1707 a 1717 rokiem, powstała obecna forma barokowej konstrukcji kościoła Paulinów, zaprojektowana przez Józefa Piolę i Józefa Bellottiego. Podczas powstania warszawskiego w 1944 r., kościół doznał znacznych uszkodzeń. Dopiero cztery lata po zakończeniu wojny, w 1948 roku, paulini powrócili do kościoła i klasztoru i przystąpili do odbudowy, która została zakończona w 1956 roku.

Trwająca renowacja historycznej budowli

Podjęto szereg prac remontowych w latach 2022-2023, finansowanych przez dotację miejską. Przeprowadzono remont elewacji, tympanonu i kraty okiennej kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej od strony ulicy Długiej. Prace obejmowały również wykonanie izolacji przeciwwilgociowej ściany fundamentowej zachodniej elewacji kościoła oraz remont konserwatorski ceglanych dekoracji na dolnym poziomie kościoła.

Konserwatorzy odkrywają niespodziewane skarby

Za pomocą 315 tys. zł z miejskiego budżetu obecnie prowadzone są prace renowacyjne i konserwatorskie frontowej elewacji kościoła oraz dwóch ścian wież kościelnych. Obecnie trwa czyszczenie pilastrów oraz usuwanie wtórnych, cementowych uzupełnień, które psuły ich oryginalny kształt.

Jednym z najstarszych elementów na elewacji kościoła jest tablica fundacyjna datowana na rok 1714, przypisywana Antoniemu Bayowi, ze złoconym napisem. Podczas prac odkryto, że tablica ta jest wykonana z czarno pomalowanego piaskowca, a nie z czarnego marmuru dębnickiego, jak wcześniej przypuszczano.

Renowacja tynków tympanonu ponad drzwiami kościoła przyniosła kolejne odkrycie dla konserwatorów. Pod warstwą tynku ukazało się obramowanie wykonane z piaskowca. Wtórne warstwy tynku zostały usunięte i kamienny detal zostanie poddany zabiegom konserwatorskim.

Zakon paulinów zdobył dodatkowe fundusze na konserwację rzeźb figuralnych znajdujących się w niszach od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jako że miejska dotacja nie pokrywała całkowitych kosztów renowacji elewacji.